ما در این مقاله قصد داریم تا در مورد تخصص پزشک ارتوپد و حوزه‌های درمانی ارتوپدی صحبت کنیم. تقریبا بیشتر افراد برای یک بار هم که شده، درد مفصل را تجربه کرده‌اند. علت‌های مختلفی موجب بروز درد و آسیب‌های عضلانی و مفصلی می‌شوند. برای بررسی دقیق‌تر دردهای مفصلی، خفیف یا مزمن بودن عارضه و موقعیت درد باید به پزشک متخصص مراجعه کرد تا براساس بررسی‌ها نتایج دقیق به دست بیاورد.
در ادامه این مقاله از فیسروم همراه ما باشید تا با جزئیات بیشتری از این موضوع آشنا شوید.
تخصص دکتر ارتوپد چیست؟
حوزه تخصصی پزشک ارتوپد تشخیص آسیب‌های اسکلتی- عضلانی و درمان آن‌ها است. تاندون‌ها، مفاصل، عصب‌ها، رباط‌ها و استخوان‌ها جزو سیستم اسکلتی- عضلانی در بدن هستند. موارد مختلفی از جمله فعالیت‌های روزمره، کار بدون وقفه، وضعیت بد بدن در هنگام نشستن و استفاده طولانی مدت از کامپیوتر، انجام حرکات تکراری، آسیب‌های ورزشی و… ممکن است به بافت عضلانی و اسکلتی شما آسیب وارد کنند. پزشک ارتوپد با بررسی ناحیه درد که امکان دارد قسمت‌هایی مانند لگن، کمر، پا، مچ پا، آرنج و شانه‌ها، گردن، دست و مچ و… باشند، از روش‌های درمانی برای رفع عارضه و تسکین درد استفاده می‌کند.
برخی از پزشکان متخصص ارتوپدی ممکن است در یکی از شاخه‌های ارتوپدی مانند جراح تروما، تخصص پا و مچ پا، ارتوپدی کودکان، پزشکی ورزشی، دست و اندام فوقانی، جراح ستون فقرات و… فوق‌تخصص داشته باشند. بنابراین در صورت حاد بودن وضعیت بیمار، ممکن است نیاز باشد تا به فوق تخصص ارتوپدی مراجعه شود.
وظایف متخصص ارتوپد چیست؟
افزایش سن، فعالیت‌های بدنی نامناسب، ورزش و شرایط و موقعیت‌های مختلف می‌توانند موجب بروز آسیب‌ها و عارضه‌ها اسکلتی و عضلانی شوند. متخصص ارتوپد در این زمینه علاوه بر تشخیص صحیح آسیب‌ها، می‌تواند به درمان آن‌ها نیز بپردازد. از جمله وظایف متخصصین ارتوپد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عارضه‌های اسکلتی و عضلانی در بیشتر شرایط با درد و ناراحتی شدید همراه هستند؛ پزشکان ارتوپد در مدیریت، کاهش و از بین بردن دردهای ناشی از عارضه‌های اسکلتی-عضلانی تخصص کامل دارند.
- گاهی ممکن است دامنه حرکتی شما کاهش پیدا کند و در انجام کارهای معمول مثل راه رفتن، نشستن، خم شدن، دوش گرفتن، نظافت کردن و… دچار مشکل شوید. برای بهبود دامنه حرکتی شما در شرایط ذکر شده، پزشک ارتوپدی با کمک روش‌های درمانی مناسب مانند فیزیوتراپی، وضعیت شما را به حالت طبیعتی بر می‌گرداند. در صورت گسترده بودن عارضه دامنه حرکتی، ممکن است برای بیمار عمل جراحی تجویز شود.
- از دیگر وظایف متخصصین ارتوپدی می‌توان به درمان و جلوگیری از بروز صدمات اشاره کرد. درمان انواع آسیب‌های عضلانی و شکستگی استخوان، در رفتگی‌ها و شکستگی‌های فشاری در حوزه درمانی ارتوپدی قرار می‌گیرند. پزشکان ارتوپد می‌توانند علاوه بر درمان عارضه‌ها و آسیب‌های اسکلتی و عضلانی، با ارائه برنامه‌های پیشگیری و درمانی، به شما برای جلوگیری از آسیب‌های احتمالی کمک کنند.
انواع بیماری‌های ارتوپدی
سیستم اسکلتی و حرکتی بدن انسان، دارای یک دامنه گسترده است؛ بنابراین می‌توان گفت آسیب‌های بسیاری سلامت این بخش از سیستم بدن انسان را تهدید می‌کنند. پزشکان ارتوپد با انواع بیماری‌ها و مشکلات سیستم اسکلتی- عضلانی بدن انسان روبه‌رو هستند و برای درمان آن‌ها راه‌حل‌های بسیاری در اختیار دارند.
از جمله این بیماری‌ها می‌توان به کمردرد و گردن درد، شکستگی استخوان‌ها، در رفتگی استخوان‌های دست و پا، پاره شدن رباط‌ها، تاندون‌ها و کشیدگی آن‌ها، دیگر انواع آسیب‌های استخوان‌ها مانند رگ به رگ شدن، آسیب‌ها و صدمات ورزشی مانند پارگی رباط صلیبی قدامی، عفونت در اندام‌ها، درد و ورم مفاصل، شکستگی استخوان‌ها، آسیب‌های عضلانی، تاندون و رباط، تومورهای استخوان، تومورهای بافت‌های نرم بدن، بیماری‌های مادرزادی اندام‌ها مانند پا چنبری، سندرم تونل کارپال و… اشاره کرد.
درمان ارتوپدی چیست؟
با توجه به متنوع بودن بیماری‌های ارتوپدی که در بخش قبلی در مورد آن‌ها صحبت کردیم، روش‌های درمانی ارتوپدی نیز متفاوت و متنوع هستند. پزشک ارتوپد برای تشخیص و درمان مشکلات بافت‌ها و مفاصل و همین‌طور سیستم اسکلتی بدن، طیف متنوعی از روش‌ها را در اختیار دارد و با توجه به خفیف یا مزمن بودن درد، سن بیمار و همین‌طور موقعیت و شرایط عارضه، از روش درمانی مناسب استفاده می‌کند.
درمان ارتوپدی شامل مواردی همچون تشخیص بیماری، تشخیص آسیب و اختلالات، جراحی، پیوند استخوان، ترمیم عصب، ترمیم یا جا به جا کردن تاندون‌ها، جا اندازی شکستگی‌ها، آرتروسکوپی مفاصل، درمان دارویی، درمان از طریق تمرینات توانبخشی، درمان پیشگیرانه به کمک برنامه‌‌ها و دستورالعمل‌های پزشکی، تصحیح تغییر شکل استخوان‌ها و… می‌شود.
روند درمان ارتوپدی
پس از مشاهده علائم و نشانه‌های بیماری‌های ارتوپدی یا احساس درد و ناراحتی شدید در نواحی مفصلی و اسکلتی، باید به پزشک ارتوپد مراجعه کنید. پزشک در مرحله اول به کمک روش‌های تشخیصی معاینات لازم برای تعیین وضعیت و تشخیص نوع عارضه انجام می‌دهد. معاینات شامل تصویربرداری با اشعه ایکس و انجام معاینه فیزیکی است. گاهی ممکن است برای تایید نهایی تشخیص‌های اولیه، پزشک متخصص انجام برخی آزمایشات تکمیلی را تجویز کند.
در مرحله تشخیص برای تعیین وضعیت بیمار، پزشک در مورد علائمی که بیمار مشاهده کرده است و میزان دردی که احساس می‌کند، از او سوالاتی را می‌پرسد. سپس با بررسی پرونده پزشکی بیمار، اطلاعات لازم را در مورد سابقه پزشکی بیمار و سلامت کلی آن به دست می‌آورد.
در ادامه پزشک با انجام معاینات فیزیکی بر موقعیت درد، به تشخیص دقیق‌تری از نوع عارضه می‌رسد. در صورتی که معاینات فیزیکی و اقدامات اولیه موضع درد را به‌طور کامل مشخص نکنند، آزمایشات تکمیلی و تصویربرداری‌ها تشخیصی روی بیمار انجام می‌شود.
تصویربرداری‌های تشخیصی و آزمایشات تکمیلی براساس نوع عارضه شامل ام آر آی، سی تی اسکن، آزمایش خون، سونوگرافی و اسکن استخوان و… می‌شوند. در بین همه روش‌های تصویربرداری تشخیصی، اشعه ایکس رایج‌ترین این روش‌هاست.
برخی از پزشکان ارتوپد تصویربرداری با اشعه ایکس را در مطب خود انجام می‌دهند تا در طی یک جلسه مراحل تشخیصی پشت سر گذاشته شوند. در برخی از شرایط نیز عارضه‌هایی مانند شکستگی یا دررفتگی استخوان‌ها نیاز به اقدامات ارتوپدی دارند تا با استفاده از بریس ثابت، گچ یا آتل، استخوان‌ها و مفاصل به حالت قبلی خود برگردند.
پس از مراحل تشخیصی، پزشک به سراغ گزینه‌های درمان می‌رود. این گزینه‌ها شامل طب سوزنی، توانبخشی و فیزیوتراپی، جراحی، درمان‌های دارویی و… می‌شود.
اقدامات لازم پیش از مراجعه به متخصص ارتوپد
در صورت مشاهده هر یک از علائم و نشانه‌های دردهای مفصلی، شکستگی یا دررفتگی استخوان‌ها، احساس ضعف و ناتوانی در دامنه حرکتی، پیچ خوردگی مچ پا یا دست و دیگر عارضه‌های ارتوپدی، پیش از مراجعه به پزشک ارتوپد می‌توانید به کمک چند روش ساده در منزل، به تسکین موقت درد مفاصل و استخوان‌ها کمک کنید.
- از پدهای گرم کننده برای رفع گرفتگی‌های عضلات اطراف مفاصل استفاده کنید
- برای کاهش درد و التهاب مفاصل از کمپرس سرد استفاده کنید
- از انجام هرگونه فعالیتی خودداری کنید تا از تشدید درد جلوگیری شود. با عدم استراحت، بیش از پیش ناحیه آسیب دیده را در معرض خطر قرار می‌دهید
- برای مدت کوتاهی می‌توانید با استفاده از آتل، مفصل آسیب دیده را ثابت نگه دارید. استفاده طولانی مدت از آتل باعث سفت شدن مفصل آسیب دیده و از دست رفتن عملکرد آن می‌شود
راه‌های جلوگیری از آسیب‌های ارتوپدی
طبق نظر پزشکان ارتوپد طرز صحیح نشستن و راه‌رفتن، انجام صحیح حرکات روزانه، انجام صحیح حرکات ورزشی و… از بروز عارضه‌های ارتوپدی جلوگیری می‌کنند. عدم توجه به هر یک از این موارد می‌تواند به فرم بدن شما و سیستم اسکلتی و عضلانی آن آسیب‌های جدی وارد کند؛ به‌طوری که در نهایت برای رفع این عارضه‌ها ناچار به استفاده از راه‌های درمانی مثل جراحی می‌شوید. بنابراین بهتر است پیش از وارد شدن آسیب به مفاصل و عضلات، با انتخاب یک سبک زندگی سالم و اصلاح حرکات بدن، از بروز هرگونه عارضه‌ای جلوگیری کنید.
در اینجا نکات و راه‌حل‌هایی برای پیشگیری از آسیب‌های ارتوپدی به شما می‌گوییم:
- داشتن تغذیه سالم ارتباط مستقیمی با سلامت سیستم اسکلتی بدن دارد. برای حفظ توان این سیستم باید با تغذیه سالم و دریافت مواد مغذی، انواع ویتامین‌ها، پروتئین‌ها و کلسیم از آسیب‌های اسکلتی جلوگیری کنید
- در هنگام ورزش، نکات ورزشی را رعایت کنید و حرکات سنگین ورزشی را تحت نظر مربی ورزشی انجام دهید
- برای جلوگیری از آسیب به زانو و کمر، وزن خود را متعادل نگه دارید
- از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید
- نحوه نشستن و راه رفتن خود را اصلاح کنید
- نشستن‌های طولانی مدت پشت سیستم کامپیوتری یا در موقعیت‌های مختلف دیگر را به فواصل زمانی کوتاه تقلیل دهید
- در هنگام ورزش از وسایل ایمنی و متناسب با نوع ورزش مانند کفش، کلاه و… استفاده کنید
جمع بندی
در این مقاله صحبت از متخصص ارتوپد و روش‌های درمانی ارتوپدی شد. تجربه دردهای خفیف مفصلی و عضلانی چندان برای همه افراد دور از انتظار نیست؛ اما گاهی این دردها شکلی حاد و مزمن به خود می‌گیرند و در شرایطی شکستگی و تغییر شکل استخوان‌ها به عنوان عارضه‌های جدی‌تر خود را نشان می‌دهند.
برخی از بیماری‌هایی که در حوزه بیماری‌های ارتوپدی قرار دارند، جزو بیماری‌های مادرزادی هستند و کودکان در سنین پایین با مشکلاتی مانند پا چنبری یا همان فوت کلاب روبه‌رو می‌شوند. تشخیص این بیماری در همان دوران کودکی به راحتی قابل انجام است، اما برای درمان آن باید به پزشک متخصص مراجعه کرد تا با انتخاب یکی از روش‌های جراحی یا درمان پوستی براساس شدت عارضه، روند درمانی را برای بیمار پیش بگیرد.
دامنه گسترده‌ای از بیماری‌های ارتوپدی و روش‌های درمان آن‌ها وجود دارد، چرا که سیستم اسکلتی و عضلانی بدن انسان، بسیار گسترده و پر جزئیات است. بنابراین با مشاهده هرگونه درد و ناراحتی در بخش اسکلتی یا بافت‌های عضلانی به پزشک ایرانی ارتوپد مراجعه کنید تا پس از تشخیص موقعیت و نوع درد، روند درمانی را برای شما آغاز کند.
اگر تمایل به استفاده از خدمات ویزیت آنلاین دارید و به خاطر دوری از ایران، به متخصص ایرانی دسترسی ندارید، می‌توانید در فیسروم به صورت آنلاین با پزشکان متخصص این حوزه ارتباط بگیرید تا در تشخیص و درمان بیماری به شما کمک کنند.
در اینجا می‌توانید نظرات و تجربیات خود یا اطرافیان‌تان را در زمینه بیماری‌های ارتوپدی و روند درمانی آن‌ها با ما و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.