دستگاه گوارش دارای یک دامنه گسترده است؛ به همین علت تشخیص بیماری های گوارش نمی‌تواند چندان کار راحتی باشد. دهان، معده، مری، کبد، روده بزرگ، روده کوچک و… جزو اندام حیاتی و بسیار مهم دستگاه گوارش هستند. این سیستم ساختارمند همانند دیگر بخش‌های بدن انسان‌ها، یک وظیفه مهم را به انجام می‌رساند. تبدیل غذا به انرژی و سپس گرفتن مواد زائد و دفع آنها وظایفی است که اندام سیستم گوارشی در کنار یکدیگر انجام می‌دهند. هر کدام از اندام‌های این سیستم خود قسمت‌های خاصی را شامل می‌شوند. به همین جهت می‌توان گفت روبرو شدن با یک سیستم پیچیده و شناخت آن به‌راحتی امکان‌پذیر نیست.
ما در این مقاله از فیسروم به بررسی عملکرد هر یک از اجزای سیستم گوارش و اختلالات آنها می‌پردازیم. طیف گسترده‌ای از بیماری های گوارش وجود دارند که هر کدام با علائم خاصی خود را نشان می‌هند. اما با توجه به گستردگی دامنه دستگاه گوارش، برخی از افراد ممکن است با بروز برخی از علائم، در تشخیص اختلالات گوارشی دچار اشتباه شوند. در ادامه همراه ما باشید تا اطلاعات کاملی در این زمینه در اختیار شما قرار دهیم.
رایج‌ترین بیماری های گوارش
یکی از رایج‌ترین اختلالات در کل دنیا، ابتلا افراد بسیاری به بیماری های گوارشی است. علائم و نشانه‌های بسیاری وجود دارند که به تشخیص انواع سرطان‌های دستگاه گوارش و دیگر بیماری‌های رایج آن کمک می‌کنند. در برخی از مواقع افراد از صحبت کردن در مورد مشکلات گوارشی خود امتناع کرده و مراجعه به پزشک را به زمان‌های دور موکول می‌کنند. این دسته از سهل انگاری‌ها موجب بروز سرطان‌های خطرناک و غیرقابل درمان می‌شوند.
بنابراین توصیه می‌کنیم ادامه این مطلب را با دقت مطالعه کنید تا بتوانید با مشاهده هر یک از علائم بیماری‌های حاد و مزمن گوارشی، برای درمان به موقع به پزشک مراجعه کنید. به خطر افتادن سیستم گوارش مساوی است با به خطر افتادن سلامت کل بدن. بنابراین توجه کردن به نشانه‌های هر چند کم اهمیت نیز می‌تواند از ورود شما به شرایط خطرناک بیماری‌هایی همچون سرطان و مرگ جلوگیری کند.
سرطان‌های دستگاه گوارش
به کمک علائم خاصی می‌توان سرطان اندام‌های مختلف سیستم گوارشی را شناسایی کرد:
- سرطان معده: سرطان معده در دو مرحله اولیه و پیشرفته با علائمی همراه است. این سرطان از سرطان‌های رایج گوارشی است و در مراحل اولیه خود را با علائمی همچون سیری زودرس، سوءهاضمه، بی اشتهایی، حالت تهوع، درد خفیف معده و… نشان می‌دهد. در مرحله پیشرفته این علائم جای خود را به علائم دیگری مانند استفراغ خونی، وجود خون در مدفوع، سیاه رنگ بودن مدفوع، کاهش وزن و… می‌دهند.
- سرطان روده کوچک: یکی از سرطان‌های نادر دستگاه گوارش، که در انواع مختلفی بروز پیدا می‌کند، سرطان روده کوچک است و با علائمی همچون توده در شکم، خون در مدفوع، کاهش وزن، تهوع و استفراغ، شکم درد، گرفتگی شکم، تورم در وسط شکم، خستگی، کاهش اشتها، زردی پوست، نفخ و… خود را نشان می‌دهد.
- سرطان کبد: از علائم این سرطان می‌توان به خارش بدن، درد شانه راست، احساس سیری زودرس، کاهش اشتها، احساس کسالت و بیماری، کاهش وزن غیر منتظره، ورم و نفخ شکم، زرد شدن پوست و چشم‌ها و… اشاره کرد.
- سرطان روده بزرگ: یکی از بیماری های گوارش سرطان روده بزرگ است که با علائمی همچون کاهش اشتها، استفراغ، نفخ، یبوست، خونریزی از مقعد، کاهش وزن، احساس خستگی، زردی پوست و چشم‌ها، باریک شدن مدفوع و… همراه است.
رفلاکس معده
زمانی که اسید معده به مری برگردد، رفلاکس معده اتفاق می‌افتد. این مشکل گوارشی خود را با علائم دیگری همچون ترش کردن، حالت تهوع، سوءهاضمه، درد یا سوزش سر دل، استفراغ، سکسکه شدید، تنگی نفس، احساس دردی شبیه به درد قلب، احساس درد در قفسه سینه و… نشان می‌دهد.
این بیماری در نگاه اول شاید ساده به نظر برسد اما بی توجهی آن با عوارضی همچون خرابی دندان‌ها، ایجاد مشکل در بلع، گیر کردن غذا در مری، ایجاد التهابات شدید در مری و… همراه است و در نهایت برای رفلاکس معده پیشرفته، پزشک معالج عمل جراحی را تجویز می‌کند.
دیورتیکولیت
این بیماری در دسته بیماری های روده قرار دارد و به شکل کیسه‌هایی کوچک با نام دیورتیکول روی روده بزرگ و اغلب در قسمت‌های مختلف دستگاه گوارش خود را نشان می‌دهد. علت بروز این بیماری در اکثر مواقع، کمبود فیبر در غذای روزانه است. اگر توده‌ها عفونی شوند به آنها دیورتیکولیت می‌گویند و در صورتی که فقط رشد کنند و بزرگ شوند به کیسه‌های دیورتیکول، بیماری دیورتیکولوز اطلاق می‌شود. در مجموع این بیماری با علائمی همچون تب، لرز، خونریزی مقعد، گرفتگی پایین شکم، یبوست، تهوع و استفراغ و… همراه است.
درمان این بیماری در سطح خفیف به کمک تغییر رژیم غذایی و مصرف آنتی بیوتیک امکان‌پذیر است. اما در مرحله حاد، درمان بیماری تنها با انجام عمل جراحی صورت می‌گیرد.
سنگ کیسه صفرا
از رایج‌ترین بیماری های گوارش ، سنگ کیسه صفرا است. این بیماری در یکی از دو نوع سنگ صفراوی کلسترولی و سنگ صفراوی رنگدانه‌ای بروز پیدا می‌کند. سنگ کیسه صفرا در بیشتر مواقع به کمک علائم قابل تشخیص نیست، چرا که بیماران مبتلا به آن، با هیچ نشانه و علائمی روبرو نمی‌شوند. اما به عنوان رایج‌ترین علائم می‌توان عرق کردن و بی قراری، درد پشت و بین استخوان‌های شانه، بروز درد ناگهانی در شکم، استفراغ، احساس درد پس از مصرف غذای چرب و… اشاره کرد.
سندرم روده تحریک پذیر
آی بی اس یا سندروم روده تحریک پذیر با علائمی مانند سوءهاضمه، درد شکمی، یبوست شدید، اسهال شدید، نفخ و… همراه است. این علائم در زنان و مردان ممکن است با هم متفاوت باشد و در صورت جدی‌تر بودن بیماری ممکن است فرد بیمار با علائمی همچون درد شدید شکمی، خون در مدفوع، بالا رفتن دمای بدن و داشتن تب، کاهش وزن غیرعادی روبرو شود که در چنین شرایطی مراجعه به پزشک با ضرورت بالا همراه است.
شقاق یا فیشر مقعدی
شقاق یا فیشر مقعدی جزو بیماری های گوارش پر درد است که براساس علل مختلف بروز پیدا می‌کند. این بیماری با درد مستمر و متناوب در ناحیه مقعد همراه است و علائم دیگر آن خونریزی مقعدی، ضایعه گوشتی در اطراف مقعد، سوزش و خارش مقعد و… هستند.
بیماری سلیاک
افرادی که به گلوتن موجود در غلات حساسیت داشته باشند، به این بیماری مبتلا می‌شوند. علائم بیماری سلیاک در کودکان با بزرگسالان متفاوت است. کودکان در بروز این بیماری با علائمی همچون کاهش وزن، نفخ، یبوست، درد شکم، اسهال و استفراغ و… روبرو می‌شوند و برای بزرگسالان خستگی مزمن، افسردگی، کم خونی، تشنج و… از علائم شایع این بیماری هستند.
کولیت اولسراتیو
بیشتر بیماری های گوارش در دسته بیماری های روده قرار دارند. کولیت اولسراتیو بیماری التهابی روده است و اغلب بخش زیادی از درگیری روده با این بیماری در روده بزرگ اتفاق می‌افتد. در این بیماری داخلی‌ترین بخش روده دچار التهاب شده و موجب ایجاد زخم‌های کوچک روی روده می‌شود. در صورت عدم رسیدگی به این بیماری، کل دستگاه گوارش تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
علائم این بیماری شامل تب، خستگی، کاهش وزن، درد شکم و گرفتگی روده، وجود خون در مدفوع، درد همراه با اسهال و… می‌شود.
یبوست مزمن
مشکل دفع مدفوع یا همان یبوست مزمن یکی از بیماری گوارش است که روده بزرگ را درگیر می‌کند. به‌طور دقیق عللی برای بروز این بیماری وجود ندارد اما مواردی همچون کمبود فعالیت بدنی، مصرف برخی داروها، استرس، پایین بودن سطح برخی از هورمون‌ها، رژیم غذایی ناسالم و… در بروز این بیماری بی تاثیر نیستند.
با تغییر سبک زندگی و داشتن رژیم غذایی سالم می‌توان به درمان سریع‌تر این بیماری کرد. اما با دیدن هر یک از علائم زیر می‌توانید به پزشک مراجعه کنید تا با درمان دارویی، روند درمانی مطمئنی برای شما رقم بزند.
این علائم شامل گاز معده، کاهش اشتها، خستگی، کاهش حرکات روده، کمردرد خفیف و… می‌شود.
راه‌های جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های گوارشی
برای حفظ سلامت دستگاه گوارش و جلوگیری از بروز بیماری‌های گوارشی، توجه به نکات زیر بسیار ضروری است:
- برخی از ناراحتی‌های گوارشی با مصرف برخی از غذاها و نوشیدنی‌ها تحریک می‌شوند؛ بنابراین همه افراد باید این محرک‌ها را برای خود شناسایی و از مصرف آنها دوری کنند. این اقدام می‌تواند از بروز بیماری‌های حاد و مزمن گوارشی جلوگیری کند. به طور مثال برای برخی از افراد نوشیدنی‌های گازدار یا قهوه می‌توانند به عنوان محرک‌های گوارشی شناخته شوند و برای برخی دیگر از افراد لبنیات.
- بیماری های گوارش از نداشتن رژیم غذایی سالم تاثیر می‌پذیرند. بنابراین در درمان گوارش یا جلوگیری از مشکلات گوارشی، باید رژیم غذایی خود را در حد متعادل نگه دارید و به دستورالعمل‌های پزشک در مورد نحوه غذا خوردن و اجتنابات غذایی عمل کنید.
- رعایت بهداشت در هر زمینه‌ای به حفظ سلامت بدن کمک می‌کند. برای هضم بهتر غذا و جلوگیری از ورود باکتری‌های خطرناک از طریق غذا به سیستم گوارش، پیش از خوردن غذا یا تهیه آن، با صابون و آب گرم دست‌های خود را بشویید. اگر به یکی از بیماری‌های دستگاه گوارش مبتلا شده‌اید، عمل کردن به توصیه‌های پزشک معالج در مورد نحوه رعایت بهداشت در موقعیت‌های مختلف، کاملا ضروری و مهم است.
- برای جلوگیری از کمبود آب بدن و حفظ سلامت و عملکرد طبیعی روده باید در تمام روز آب زیاد بنوشید. مصرف مایعات در هنگام ورزش کردن و تعریق بدن می‌تواند کمبود آب بدن را جبران کند و در مقابل نوشیدنی‌هایی مانند نوشابه و قهوه و نوشیدنی‌های حاوی الکل و کافئین موجب کمبود تشدید آب بدن می‌شوند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
با دیدن هر یک از علائم بیماری‌های دستگاه گوارش برای جلوگیری از تشخیص اشتباه و اقدام به‌موقع می‌توانید از خدمات ویزیت آنلاین متخصص ایرانی در فیسروم استفاده کنید. پزشک ایرانی در هر کجای جهان که باشید از طریق ویزیت آنلاین در تشخیص به‌هنگام بیماری و درمان گوارش به شما کمک می‌کند.
جمع بندی مقاله آشنایی با بیماری های گوارش
ما در این مقاله در مورد مشکلات و بیماری های گوارش صحبت کردیم. پیچیده بودن سیستم گوارش و گستردگی دامنه آن در بدن، موجب می‌شود تا افراد علائم بروز اختلالات آن را با علائم دیگر بیماری‌ها اشتباه بگیرند. داشتن شناخت کافی نسبت به علائم و نشانه‌های اختلالات گوارشی به جلوگیری از بروز آنها و مزمن شدن بیماری‌ها کمک می‌کند. بنابراین توصیه می‌کنیم نشانه‌ها را جدی بگیرید و در مراقبت از سلامت خود سهل انگاری نکنید.