امروزه روش‌های درمانی مدرن توانسته‌اند درصد زیادی از سهم درمان بیماری‌های مختلف را به خود اختصاص دهند. اما چیزی که از گذشته‌های دور تا به الان توانسته است، ماندگار باشد، طب سنتی است. در علم پزشکی، روش‌های سنتی همچنان از اعتبار و ارزش بالایی برخوردار هستند.
بیماری‌های بسیاری به کمک روش‌های سنتی پزشکی قابل درمان هستند. عجین بودن انسان با طبیعت موجب شده است تا همچنان استفاده از داروهای گیاهی و روش‌های درمان سنتی، مورد توجه باشد. جالب است بدانید که بسیاری از داروهای مدرن، مانند داروهای سرطان، ریشه گیاهی دارند؛ بنابراین می‌توان گفت روش‌های درمانی مدرن نیز تاثیر گرفته از طب سنتی هستند.
ما در این مقاله از فیسروم شما را با طب سنتی و روش‌های درمانی آن آشنا می‌کنیم. درمان‌های سنتی بیشتر از هر چیزی بر اصول پیشگیری استوار هستند و به سادگی در دسترس همگان قرار می‌گیرند. اما این موضوع نباید موجب غفلت و عدم مراجعه به پزشک متخصص و استفاده از داروها در زمان بروز بیماری‌های مختلف شود. در ادامه همراه ما باشید تا اطلاعات بیشتری در این زمینه کسب کنید.
تاریخچه طب سنتی
طب به روش سنتی تاریخی به بلندای طول زندگی بشر دارد، چرا که احساس نیاز به ابداع روش‌های درمانی در پی ابتلا انسان‌ها به انواع بیماری‌ها، از همان ابتدای آغاز زندگی بشر بر اساس غریزه طبیعی، موجب شد تا انسان در پی چاره‌جویی و پیدا کردن راه‌های درمانی باشد.
شاید جالب باشد بدانید که اولین آثار مکتوب پزشکی که قدمت آن‌ها به هفت هزار سال پیش از میلاد مسیح برمی‌گردد، در ایران کشف شده‌اند. پس از آن آثار دیگری مانند استخوان‌ها و لاک لاک‌پشتانی در چین کشف شدند، که روی آن‌ها مطالبی در مورد پزشکی و بیماری‌ها حک شده بود. این مطالب مربوط به کتیبه‌های دوران این شآن در چین بودند. در دیگر سلسه‌های چین مانند هان و جئو اطلاعاتی در مورد علم طب در زمان‌های خیلی دور کشف شد، که نشان می‌دادند علم جراحی در سلسله هان بسیار کامل و در سطحی نسبتا عالی انجام می‌شده است.
این اتفاق بعدها با گسترش طب سنتی در در دوره اسلامی، به علم پزشکی در ایران قدرتی دوباره بخشید. اما پس از مدتی، در دوران صفویه و قاجاریه، داروهای شیمیایی و سیستم درمانی غربی وارد ایران شدند و موجب شدند تا علم پزشکی به روش سنتی در ایران کمرنگ شود.
تعریف طب سنتی
طبق یک تعریف مشخص که توسط سازمان جهانی بهداشت ارائه شده است، طب به روش سنتی را می‌توان اینطور تعریف کرد: تشخیص، بهبود و درمان بیماری‌های جسمی و ذهنی بر اساس اطلاعات و دانسته‌هایی که از نظریه‌ها و تجربه و باورهای بومی در فرهنگ‌های مختلف به‌دست آمده‌اند، را طب و علم سنتی می‌گویند. این دانسته‌ها از نسلی به نسلی دیگر به صورت مکتوب و همینطور به صورت گفتاری نقل شده‌اند، به‌طوری که امروزه با وجود روش‌های درمانی بیشماری از علم مدرن، همچنان مورد استفاده و موثر هستند.
طب سنتی در فرهنگ‌ها و تمدن‌های مختلف شیوه‌های خاص خود را دارد و شرایط فرهنگی و تاریخی بر آن اثر گذاشته‌اند. اما در علم پزشکی مدرن، همه چیز مبتنی بر شواهد است و در کل دنیا، به‌صورت یکسان مورد تایید هستند.
تعریف‌های مختلفی را می‌توان برای طب به روش سنتی ارائه داد، که با توجه به قدمت بسیار زیاد آن، دور از انتظار نیست. در جدیدترین تعریف سازمان جهانی بهداشت، که به سال 2000 مربوط است، طب به روش سنتی اینطور تعریف می‌شود: این علم شامل دو نوع درمان دارویی و غیردارویی می‌شود. در روش درمان دارویی از اجزای حیوانی، معدنی و گیاهان دارویی استفاده می‌شود. و در در درمان غیردارویی آن، درمان‌های روحی و روانی، ماساژ و طب سوزنی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
از رایج‌ترین انواع طب سنتی نیز می‌توان به طب ایرانی، طب چینی، طب هومیوپاتی، طب هندی، تبتی و.. اشاره کرد.
طب اسلامی چیست؟
طب اسلامی شباهت‌هایی با طب سنتی دارد و تعریف‌های بسیاری برای آن ارائه شده است که نمی‌توان گفت که به‌طور دقیق باید به کدام یک از آن‌ها استناد کرد. این طب بر طبق گفته‌ها، برگرفته از سیره معصومین (ع) و رویکردهای قرآنی است و برخی دیگر آن را حاصل دانش پزشکان و دانشمندان مسلمان می‌دانند.
اصول طب سنتی
طب به روش سنتی پایبند به اصول ششگانه سلامت است. این اصول شامل حالات روحی، وضعیت خواب و بیداری، حرکت و سکون، هوا، خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها و به عنوان ششمین مورد استفراغ و احتباس است. اگر کسی بخواهد بر اساس روش‌های سنتی طب پیش برود باید به همه اصول ششگانه پایبند باشد تا بتواند یک زندگی سالم را تجربه کند. فردی که یکی از این اصول را رعایت نکند، از وضعیت سلامتی فاصله خواهد گرفت.
طب سنتی اصول دیگری نیز دارد؛ که یکی از آن‌ها اخلاط اربعه است، که شناخت آن بسیار ضروری است. این اصل به مرطوب و روان بودن خلط اشاره دارد، که هنگام هضم غذا تولید می‌شود و پس از آن به سمت رگ‌ها حرکت می‌کند. اخلاط اربعه شامل سودا و بلغم و خون و صفرا هستند. زمانی که بین این چهار خلط تعادل وجود داشته باشد، سلامتی فرد نیز در بهترین وضعیت قرار می‌گیرد. اگر می‌خواهید این تعادل را ایجاد کنید باید در شرایط آب و هوایی مناسبی قرار بگیرید و تغذیه سالمی داشته باشید.
دسته بندی بیماری‌ها در طب‌سنتی
در طب به روش سنتی بیماری‌ها در دو دسته ساده و مرکب قرار می‌گیرند:
بیماری‌های ساده
این بیماری‌ها نیز خود در سه گروه سوء ترکیبی، بیماری‌های تفرق و اتصال و بیماری‌های سوء مزاجی قرار می‌گیرند.
- در بیماری‌های سوء ترکیبی ممکن است ساختار عضوی از بدن به سه شکل دچار مشکل شده باشد و شکل آن به‌صورت غیرطبیعی نمایان شود. در حالت اول بیماری‌هایی مانند پاهای چنبری مورد توجه هستند که از لحاظ شکل ظاهری دچار نقص هستند. در حالت دوم عضو بدن از لحاظ اندازه مشکل دارد؛ به طور مثال کوتاه و بلند بودن پاها نسبت به یکدیگر. و در حالت سوم غیرطبیعی بودن تعداد عضو مورد توجه است. به‌طور مثال ممکن است انگشت‌های دست یا پا 6 انگشتی باشند.
- در طب سنتی به بیمارهایی تفرق و اتصال می‌گویند، که یکی از اندام‌های بدن در پیوستگی بافتی دچار اختلال شده باشد. که این خود می‌تواند دو حالت داشته باشد. در حالت اول ممکن است پیوستگی بافتی به دلایل مختلفی از بین برود. و در حالت دوم پیوستگی بافتی دچار شکلی ناموزون می‌شود.
- بر هم خوردن تعادل مزاج به معنای بیماری سوء مزاج است.
بیماری‌های مرکب
در صورتی که بیماری‌های ساده به‌طور همزمان با هم بروز پیدا کنند، به آن‌ها بیماری‌های مرکب گفته می‌شود. گاهی ممکن است دو بیماری ساده باعث به وجود آمدن یک بیماری مرکب شود و گاهی دیگر ترکیب هر سه بیماری.
مزاج شناسی در طب سنتی
همیشه در طب سنتی مزاج شناسی به عنوان یک بحث کلیدی، شناخته می‌شود، چرا که بر اساس آن می‌توان برخی از بیماری‌ها را شناسایی کرد و راه‌حلی برای درمان آن‌ها ارائه داد. مزاج هر فرد می‌تواند از عواملی همچون حالات روحی، تغذیه و میزان استراحت تاثیر بپذیرد. مزاج‌ها در چهار دسته اصلی از جمله سرد و خشک، سرد و تر، گرم و تر، گرم و خشک قرار دارند. تمام مواد غذایی با توجه به این 4 نوع مزاج دسته بندی می‌شوند. زمانی که یک فرد بتواند مزاج خود را به خوبی بشناسد، می‌تواند با انتخاب یک تغذیه سالم و رژیم غذایی مناسب، سلامت روح و جسم خود را به تعادل برساند.
روش‌های درمانی و سنتی در طب
روش‌های درمانی در طب سنتی شامل حجامت، فصد خون، استفاده از داروهای گیاهی، زالو درمانی، بادکش درمانی و… می‌شوند. طب و علم سنتی برای درمان یک بیماری از ساده‌ترین قدم یعنی پرهیزها و اصلاح رژیم غذایی شروع می‌کند. و در مراحل بعدی با توجه به نوع بیماری از داروهای گیاهی یا روش‌های درمانی غیردارویی مانند طب سوزنی، ماساژ و… استفاده می‌کند.
برای اینکه استفاده از روش‌های درمانی طب به روش سنتی بتواند موثر عمل کند، باید به پزشک متخصص این حوزه مراجعه کنید. در غیر این صورت استفاده از هر یک از روش‌های درمانی نه تنها نمی‌تواند موثر باشد، بلکه می‌تواند با عوارض جبران ناپذیری برای شما همراه باشد.
نحوه تشخیص بیماری در روش سنتی طب
اگر به پزشک حاذق و متخصص طب سنتی مراجعه کنید، برای تشخیص نوع بیماری شما موارد بسیاری را در نظر می‌گیرد. مواردی که پزشک در تشخیص یک بیماری به بررسی آن‌ها می‌پردازد شامل در نظر گرفتن سن بیمار، مدت زمان دچار شدن به بیماری، زن یا مرد بودن بیمار، توجه به رنگ و رخسار بیمار، کیفیت حرکات نبض، تشخیص دادن مزاج بیمار، اطلاع یافتن از طعم دهان بیمار، که ممکن است بر اثر وجود صفرای زیاد در خون تلخ شده باشد، بررسی سابقه بیماری یا سابقه بیماری های ارثی و خانوادگی، توجه به شغل بیمار، تکرار ادرار، یبوست و… می‌شود.
جمع بندی مقاله طب سنتی
طب سنتی روشی قدیمی و اما موثر است که در این مقاله در مورد جزئیات کاملی از آن صحبت کردیم. بسیاری از داروها و روش‌های درمانی امروزی ریشه در طب سنتی دارند؛ بنابراین بهتر است، خودسرانه از روش‌های مدرن یا حتی داروهای گیاهی استفاده نکنید و انجام این کار را به یک پزشک ایرانی بسپارید.
علم سنتی ریشه در فرهنگ و تمدن گذشتگان دارد و در مقابل، طب مدرن در زمینه تشخیص بیماری‌ها و درمان آن‌ها بسیار موثر عمل می‌کند. این به معنای این است که هر دو این روش‌ها در کنار هم می‌توانند در پیشگیری از ابتلا افراد به بیماری‌های مختلف و تشخیص و درمان زودهنگام آن‌ها موثر باشند.
اگر می‌خواهید از طب سنتی استفاده کنید، توصیه می‌کنیم این کار را به عهده پزشک متخصص بگذارید تا در تعیین لزوم استفاده طب مدرن یا سنتی به شما کمک کند. در فیسروم این امکان برای شما فراهم است تا بدون مراجعه حضوری از خدمات ویزیت آنلاین استفاده کنید و از راهنمایی‌های متخصص ایرانی بهره ببرید.
اگر تجربه‌ای در زمینه روش‌های درمانی طب سنتی دارید، می‌توانید در اینجا آن را با ما و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید.